6. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Programı

'); //-->

VI. SINIF

ÖZEL AMAÇLAR

Bu programı başarı ile tamamlayan her öğrenci;

1. Namaz ibadetini tanımlar.

2. Namaz ibadetinin insana kazandırabileceği davranışlara örnekler verir.

3. Namazdan önce yerine getirilmesi gereken ön şartları sayar.

4. Ezan ve kametin ne olduğunu ve işlevlerini belirtir.

5. Namazın nasıl kılınacağını açıklar.

6. Yolculukta namazı nasıl kılacağını açıklar.

7. Toplu hâlde (cemaatle) namazın nasıl kılınacağını açıklar.

8. Fil suresini ezberden okur ve anlamını söyler.

9. Zekât ibadetini tanımlar.

10. Zekâtın sosyal dayanışmayı ve yardımlaşmayı sağlayan malî bir ibadet olduğunu fark eder.

11. Kimlerin zekât vereceğini sayar.

12. Zekâtın kimlere verileceğini sayar.

13. İnsanlar arası malî yardımlaşmalarda uyulması gereken davranış kurallarını sayar.

14. Sosyal yardımlaşma ve dayanışma amacı taşıyan kurumları tanır.

15. Vatan ve millet kavramlarını tanımlar.

16. Sevgi ile barış arasındaki ilişkiyi açıklar.

17. Türk’üm derken, Türkiye’mizin insanlarının bütünlüğünün vurgulandığının farkında olur.

18. Milletimizin kendine has özelliklerini fark eder.

19. Türk milletinin evlâdı olmaktan ve ona lâyık olmak için çalışmaktan zevk alır.

20. Başka ulusların insanlarına saygı duyarak onlarla dost geçinmenin yararlarına inanır.

21. Bayrağın bir milletin bağımsızlığının sembolü olduğunun bilincine varır.

22. İstiklâl Marşı’mıza saygı duyar ve onun manevî değerlerimizden biri olduğuna inanır.

23. Gazilerimize saygı göstermenin ve şehitlerimizi rahmetle anmanın vatan ve milletimizi sevmenin bir göstergesi olduğunu belirtir.

24. Askerlik yapmanın önemini kavrar.

25. "Yurtta barış, dünyada barış" ilkesinin bütün insanlığın iyiliğine yönelik bir ilke olduğuna inanır.

26. Dinimizin yasakladığı kötü davranışlardan bazılarını sayar.

27. Bazı kötü davranış ve alışkanlıkların nasıl başladığını örneklendirir.

28. Kötü alışkanlık ve davranışlardan kendini korumada dinin ve ahlâk ilkelerinin kendisine nasıl yardım edebileceği ile ilgili örnekler verir.

29. Kul hakkına saygı göstermenin bilincine varır.

30. Felâk suresini ezberden okur ve anlamını söyler.

31. Dostluk ve kardeşliğin bireysel ve toplumsal huzur açısından önemini açıklar.

32. İslâm dininin barış içinde, sevgi, dostça ve kardeşçe yaşamaya verdiği önemi örneklendirir.

33. Sevmeyi başarmanın ve sevilmeyi hak etmenin bireysel ve toplumsal huzur açısından önemini açıklar.

34. Nasr suresini ezberden okur ve anlamını söyler.

35. Dört büyük kutsal kitabı ana hatlarıyla tanır.

36. Kutsal kitapların önemini örneklerle açıklar.

37. Hz. Muhammed’in peygamber olarak görevlendirilme sürecinde geçen olayları açıklar.

38. Hicretin nedenlerini sıralar.

39. Medine Döneminde Hz. Muhammed’in sosyal yaşama yönelik düzenlemelerini örneklerle açıklar.

40. Veda Hutbesi’nin içeriğini özetler.

41. Kur’an’ın Hz. Muhammed’i bir insan ve bir peygamber olarak nasıl tanımladığını ayetler ışığında açıklar.

ÜNİTELER

ÜNİTE I. NAMAZ BİR İBADETTİR

ÜNİTE II. PAYLAŞALIM, YARDIMLAŞALIM: ZEKÂT VE SADAKA

ÜNİTE III. VATANIMIZI VE MİLLETİMİZİ SEVİYORUZ

ÜNİTE IV. KÖTÜ DAVRANIŞLARDAN KAÇINALIM

ÜNİTE V. DOSTLUK VE KARDEŞLİK

ÜNİTE VI. KUTSAL KİTAPLARI TANIYALIM

ÜNİTE VII. SON PEYGAMBER HZ. MUHAMMED

ÜNİTE AÇILIMLARI

ÜNİTE I. NAMAZ BİR İBADETTİR

1- Namaz Nedir ve Niçin Kılınır?

2- Namazın İnsana Kazandırdıkları

2.1. Namaz İnsanın Duygu Dünyasını Zenginleştirir

2.2. Namaz İnsanın Davranışlarında Bilinçli Olmasını Sağlar

2.3. Namaz Birlikte Yaşama ve Dayanışma Bilincini Geliştirir

2.4. Namaz Temizliğe Alıştırır

2.5. Namaz Zamanı İyi Kullanmayı Öğretir

3- Namazın Şartları

3.1. Namaza Hazırlık Şartları

3.1.1. Abdest, Boy Abdesti ve Teyemmüm

3.1.2. Namaza Hazırlığın Diğer Şartları

3.2. Namazın Kılınış Şartları

4- Namaza Çağrı: Ezan ve Kamet

5- Namazın Kılınışı

6- Namazı Bozan Durumlar

7- Cemaatle Namaz

8- Yolculukta Namaz

9- Namaz Türleri

9.1. Günlük Namazlar (Beş Vakit Namaz)

9.2. Cuma Namazı

9.3. Teravih Namazı

9.4. Bayram Namazı

9.5. Cenaze Namazı

10- Fil Suresini Ezberleyelim ve Anlamını Öğrenelim

ÜNİTE II. PAYLAŞALIM, YARDIMLAŞALIM: ZEKÂT VE SADAKA

1- İnsanın Paylaşma ve Yardımlaşma İhtiyacı

2- İslâmın Paylaşma ve Yardımlaşmaya Verdiği Önem

3- Paylaşma ve Yardımlaşma İbadeti Olarak Zekât

4- Zekâtı Kimler Verir?

5- Zekâtı Kimlere, Nasıl Vermeliyiz?

6- Zekât Nelerden Verilir?

7- Yardımlaşma ve Dayanışma Yolu Olarak Sadaka

8- Zekât ve Sadaka Verecek Duruma Gelmeye Çalışmalıyız

9- Yardımlaşma Kurumlarımız

ÜNİTE III. VATANIMIZI VE MİLLETİMİZİ SEVİYORUZ

1- Vatan ve Millet Kavramlarını Öğreniyoruz

2- Biz Vatanımızı ve Milletimizi Çok Severiz

3- Bu Vatanda Hepimiz Bir Milletiz

4- Manevî Değerlerimizi Koruyup Saygı Gösteririz

4.1. Bayrağımıza ve İstiklâl Marşı’mıza Saygı Duyarız

4.2. Gazilerimize Saygı Gösterir, Şehitlerimizi Rahmetle Anarız

4.3. Askerlik Yapmak Vatan Borcumuzdur

5- "Yurtta Barış Dünyada Barış" Temel İlkemizdir

ÜNİTE IV. KÖTÜ DAVRANIŞLARDAN KAÇINALIM

1- Dinimizin Sakınmamızı İstediği Bazı Kötü Davranışlar

1.1.Yalan Söylemek ve Hile Yapmak

1.2. Gıybet ve İftira

1.3. Hırsızlık

1.4. Kıskançlık

1.5. Alay Etmek

1.6. Büyüklenmek (Kibir)

1.7. Kötü Zanda Bulunmak

1.8. Başkalarının Özel Hayatını Araştırmak

1.9. Anne, Baba ve Büyüklere Saygısızlık

2- Dinimizin Sakınmamızı İstediği Kötü Alışkanlıklar

2.1. Alkollü İçki İçmek

2.2. Uyuşturucu Kullanmak

2.3. Kumar Oynamak

3- Kötü Alışkanlıklar Nasıl Başlıyor?

4- Kötü Alışkanlık ve Davranışlardan Nasıl Korunalım?

5- Kötü Davranışlar Karşısında Duyarsız Kalmayalım

6- Başkalarına Zarar Vermek Kul Hakkı Yemektir

7- Felâk Suresini Ezberleyelim ve Anlamını Öğrenelim

ÜNİTE V. DOSTLUK VE KARDEŞLİK

1. Dostluk ve Kardeşlik Bir İhtiyaçtır

2. Dostluk ve Kardeşliğin Temeli Sevgidir

3. Dinim Dostça ve Kardeşçe Yaşamamı Öğütler

4. Dostluk ve Kardeşlik Barışın Temelidir

5. İslâm, Sevgi ve Barış Dinidir

7. Sevmeyi Başarmalı, Sevilmeyi Hak Etmeliyim

8- Nas Suresini Ezberleyelim ve Anlamını Öğrenelim

ÜNİTE VI. KUTSAL KİTAPLARI TANIYALIM

1- Kutsal Kitap Ne Demektir?

2- Allah Niçin Vahiy Göndermiştir?

3- Dört Büyük Kutsal Kitap

3.1. Tevrat

3.2. Zebur

3.3. İncil

3.4. Kur’an

4- Kutsal Kitaplara İman, İmanın Şartlarındandır

5- Kur’an’ın Dinî Hayatımızdaki Yeri ve Önemi

5.1. Dinimizi Öğrenmek İçin Kutsal Kitabımıza Başvuralım

5.2. Davranışlarımızda Kutsal Kitabımızdaki Öğütleri Dikkate Alalım

6- Kutsal Kitaplardan Öğütler

ÜNİTE VII. SON PEYGAMBER HZ. MUHAMMED

1- İslâmın Doğduğu Ortam

2- Hz.Muhammed’in Çağrısı: Mekke Dönemi

2.1. İlk Vahiy: Yaratan Rabbinin Adıyla Oku!

2.2. Yakın Çevreye Çağrı

2.3. Çağrının Yaygınlaşması

2.4. Hicret Olayı

3- Hz.Muhammed’in Çağrısı: Medine Dönemi

3.1. Peygamberimizin Mescidi ve Sosyal İşlevi

3.2. Eğitme ve Öğretme Etkinlikleri

3.3. Toplumsal Barışın Kurulması

3.4. Veda Hutbesi ve Hz. Muhammed’in Vefatı

4- Kuran’da Hz.Muhammed

4.1.Hz.Muhammed’in İnsanî Yönü

4.2.Hz.Muhammed’in Peygamberlik Yönü

VI. SINIF ÜNİTELERİ İLE İLGİLİ ÖRNEK İŞLENİŞLER

ÖRNEK İŞLENİŞ

2. ÜNİTE

Özel Amaç: Zekâtın kimlere verileceğini sayar.

Özel Amaç: İnsanlar arası malî yardımlaşmalarda uyulması gereken davranış kurallarını sayar.

Öğrenciyi Derse Hazırlama

Öğretmen, öğrencilerin derse katılımını sağlamak ve ilgilerini yoğunlaştırmak amacıyla, bir önceki derste görülen "Kimler Zekât Verir?" konusundan örnekler vererek derse giriş yapar; öğrencilere bu derste işleyeceği "Zekâtın Kimlere ve Nasıl Verileceği" konusuna ilişkin sorular yöneltir.

Bu sorulardan bazıları şunlar olabilir:

1. Çalışma gücü olduğu halde işsizlik yüzünden geçim sıkıntısı çeken insanlarımıza nasıl yardımcı olabiliriz?

2. Yoksul insanlara kişiler yerine kurumlar yardımcı olabilir mi?

3. Babanızın dilenciye para vermesini istiyor musunuz? Niçin?

4. Zekâtın kimlere ve nasıl verileceği ile ilgili herhangi bir ayet ya da hadis biliyor musunuz?

5. Çalışma gücü olmayan, bedensel özürlü insanlarımıza nasıl yardımcı olabiliriz?

6. Çevrenizde, yardıma muhtaç insanlara yardımcı olmak amacıyla sosyal dayanışma kurumları var mı, biliyor musunuz?

7. Zekâtımızı verirken "onun mutlaka zekât olduğunu" belirtmemiz gerekir mi?

8. Zekâtı gizlice versek olmaz mı? Niçin?

Öğrenciler büyük bir ihtimal ile bu sorulara ailelerinden veya okul dışı çevrelerden öğrendikleri bilgilere dayanarak cevap vereceklerdir. Öğrencilerin cevapları arasında doğru olmayanlar bulunabileceği gibi, akıl ve mantıklarını kullanarak verdikleri anlamlı cevaplar da olabilecektir. Mümkünse verilen cevaplar gruplandırılarak tahtaya yazılmalıdır.

Öğretmen, öğrencileri yukarıdaki görüşler üzerinde düşünmeye yöneltir. Tartışılan bu soruların, dersin sonunda yeniden cevaplandırılacağını belirtir. Bu dersin amacının da yukarıdaki sorulara cevap aramak olduğunu belirtir.

Öğretmen, dersi işlerken öğrencilerin dikkatini konuya yoğunlaştırmak amacıyla onlara sorular yönelterek girebileceği gibi örnek olay, rol oynama veya gazete kupürlerinden yararlanarak da giriş yapabilir.

Dersi Sunma

Öğretmen, öğrencileri derse hazırlama aşamasında kendilerine sorduğu sorular ile verilen cevaplar çerçevesinde, dersin özel amacı olan "zekâtın kimlere verileceğini", "verilirken nelere dikkat edileceğini", "yardımlaşmada uyulması gereken davranış kuralları" ile ilgili ayetleri söyler. Örneğin, önce "Zekâtın kimlere verileceğine dair "zekâtlar, Allah’tan bir farz olarak, ancak yoksullara, düşkünlere, (zekât toplayan) memurlara, gönülleri (İslâma) ısındırılacak olanlara, (hürriyetine kavuşmayanlara) kölelere, borçlulara, Allah yolunda girişilebilecek her türlü çaba sarfedenlere ve yolculara...dır" meâlindeki Tevbe suresinin 60. ayeti ile; zekâtın nasıl verilmesi gerektiğine dair "Eğer zekât (ve diğer yardımları) açıktan verirseniz güzeldir. Ama muhtaçlara gizliden vermeniz sizin için daha hayırlı olur. Allah bu sebeple sizin günahlarınızı örter. Allah yapmakta olduklarınızı bilir" meâlindeki Bakara suresinin 271. ayetini okur ve bunlardan çıkartılan temel ilkeleri başlıklar hâlinde tahtaya yazar.

Öğretmen, bu ayetlerden ve öğrencilerin verdiği cevaplardan hareketle zekâtın kimlere verileceğini zekâtın nasıl verilmesinin daha fonksiyonel olacağını, doğuracağı sonuçları tartışır. Zekâtın amacının toplumda sosyal güvenlikten yoksun olan insanların himaye edilmesi olduğu ilkesinden hareketle zekâtın amacına ulaşabilmesi için, bir önceki derste görülen "Kimler zekât verir?" konusuna atıfta bulunur.

Hem zekâtın hem de zekât dışı kişisel yardımların da, kişilerin onurunu zedelemeden yapılması gerektiği, İslâmda kişinin şeref, haysiyet ve onurunun bütün insanî değerlerin önünde olduğu, dilenciliğin İslâmda olmadığı, çalışma gücü olanların çalışması; çalışamayanların ise sosyal güvenlik kurumlarının himayesinde olması gerektiği anlatılır. Yoksullara yapılan yardımların, Allah tarafından bilindiği, bundan dolayı, yardım yapılan kişiye "Bu benim zekâtım, aldın kabul ettin mi ?" demenin uygun olmadığı, zekât ve yardımların gösterişten uzak olarak ve mümkünse gizlice verilmesinin daha uygun olacağı anlatılır.

Dersi Özetleme

Öğretmen dersi şöyle özetleyebilir:

1. Zekât verilmesi gereken kişiler Kur’an’da sayılmıştır.

2. Öncelikli olarak zekât verilmesi gereken kişilerin tespit edilmesinde ihtiyaçlar ön planda tutulmalıdır.

3. Zekât, doğrudan kişiler tarafından verilebileceği gibi; zekât gelirleri bir fonda toplanarak da ilgililere dağıtılabilir.

4. Zekât verilecek kişileri belirlemede sosyal yardımlaşma ve dayanışma amaçlı kamu tüzel kişiliklerinden de faydalanılabilir.

5. İslâm dininde kişinin şerefi, onuru ve itibarının korunması temel ilkedir.

6. Zekât ve diğer yardımlar yapılırken kişilerin onuru ve haysiyeti zedelenmemelidir.

7. Kişisel yardımlarda da gösterişe kaçılmamalıdır.

8. Zekât gelirlerini yatırıma yönlendirip, buralarda, gücü olan ancak işi olmayan insanlar istihdam edilebilir.

9. Verilen zekât kişiyi zekât alacak durumdan kurtaracak şekilde verilmelidir.

Değerlendirme

Öğretmen dersin amacının ne kadar gerçekleştiğini ölçmek için hazırlık aşamasında öğrencilere sorduğu ve tahtaya yazdığı sorulardan bazılarını öğrencilerin tekrar cevaplandırmalarını ister. Bu arada hazırlık aşamasında verilen yanlış cevapların bir kısmı kendiliğinden düzelmiş olacaktır. Ayrıca hazırlık aşamasındaki yanlış cevapları bir kez daha vurgulayarak düzeltir. Muhtemelen sınıftaki fakir olduğu hâlde durumunu gizleyen ya da utangaçlık gösteren öğrencilerin davranışlarında olumlu bir gelişme olduğu gözlenecektir. Bu davranışı gerçekleştirmek amacıyla zenginlerin zamanla fakir, fakirlerin de zengin olabileceğini, bu nedenle huzurlu bir toplumsal hayat için yardımlaşmanın esas olduğunu, çünkü aynı toplumda sefalet içinde yaşayan insanların bulunmasının diğer insanların refah içinde yaşamasına engel olacağını, varlıklı insanların da mutlu olamayacağını, mutluluk ve refahın toplumsal olması gerektiğini vurgular.

Gelecek Derse Hazırlık

Öğretmen, dersin bitiminde bir sonraki dersin konusunun "Zekât hangi mal ve gelirlerden verilir?" olduğunu belirtir. İşleyecekleri konunun da bu derste gördükleri konu ile ilgisinin olduğunu hatırlatır. Bir sonraki konu ile ilgili hazırlık sorularını yazdırır ve derse önceden hazırlıklı gelmelerini ister.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Ölçme: Ölçme soruları; amaçlar ile öğretme ve öğrenme etkinlikleri göz önüne alınarak hazırlanmalıdır. Öğrencilerin değerlendirilmesinde yazılı ve sözlü sınavlardaki başarılarının yanı sıra öğretmenin öğrenciler üzerindeki gözlemleri (öğrencilerin sınıf içi etkinliklere katılmalarındaki duyarlıkları, etkinlikler sırasında yönelttikleri sorular, yaptıkları gözlem, inceleme ve araştırmalarla ilgili yazılı ve sözlü sunumları ) de etkin olarak kullanılabilir.

Örnek Ölçme Soruları

1. Kimler zekât verir?

2. Kimlere zekât verilir?

3. Zekât verirken nelere dikkat etmeliyiz?

Değerlendirme

Öğretmen, ölçme sonuçları ile birlikte öğrencilerin sınıf içi etkinliklere katılmalarındaki duyarlılıklarına, yorumlama yeteneklerine, sahip oldukları ve sergiledikleri fikir zenginliğine, sorumluluk alma, disiplinli çalışma, araştırma inceleme ve bilimsel düşünme becerilerine göre başarıları hakkında karar verir.

ÖRNEK İŞLENİŞ

6.ÜNİTE

Dersin Adı : Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi

Sınıf : 6

Ünite : IV. Kötü Davranışlardan Kaçınalım

Konu : Başkalarına Zarar Vermek Kul Hakkı Yemektir

Süre : 80 dk..

Amaç: Başkalarına zarar vermenin kul hakkı yemek olduğunu fark eder.

Davranışlar:

1. Kul hakkının anlamını söyler.

2. Kul hakkını oluşturan davranışları söyler.

3. Kul hakkının niçin önemli olduğunu söyler.

4. Kul hakkından kurtulmak için ne yapılması gerektiğini söyler.

Amaç: Başkanlarına zarar vermeyerek kul hakkı yemekten kaçınmaya istekli olur.

Davranışlar:

1. Kul hakkını gerektiren davranışların kötü olduğunu savunur.

2. Arkadaşlarına, kul hakkını gerektiren davranışları yapmamak gerektiğini tavsiye eder.

3. Yalan söyleme ve hile yapmaktan kaçınır.

4. Gıybet ve iftiradan kaçınır.

5. Kıskançlıktan kaçınır.

6. Başkanlarını küçük görmek ve alay etmekten kaçınır.

7. Kötü zan ve başkalarının özel hayatlarını merak etmekten sakınır

8. Başkalarına zarar vermemeye özen gösterir.

GİRİŞ BÖLÜMÜ

Dikkat Çekme: Öğretmen öğrencilere, "kul hakkı" kavramını duyup duymadıklarını sorarak bu konuda onların tecrübelerinin sınıf ortamına taşınmasını sağlar.

GELİŞME BÖLÜMÜ

Öğretmen, insanların yerine getirmekle yükümlü oldukları hakların neler olduğunu belirterek kul hakkının "kulların (insanların) haklarına saygılı olmak, söz ve davranışlarla onlara zarar vermemek" anlamına geldiğini vurgular. Sonra, "Sizce hangi sebeple kul hakkı oluşur?" sorusunu sorarak aldığı cevapları tahtaya yazar.

Kul hakkına sebep olan davranışlardan bazılarının;

1. İnsan öldürmek

2. Yalan söylemek ve hile yapmak

3. Gıybet ve iftira etmek

4. Hırsızlık

5. Haksızlık ve rüşvetle bir şeyler elde etmek

6. Kıskançlık

7. Alay etmek, ad takmak ve başkalarını küçük görerek büyüklenmek

8. Kötü zanda bulunmak ve başkalarının özel hayatlarını araştırmak

9. Birisine sövmek veya kötü söz söylemek

10. Her ne türde olursa olsun birisine istemediği bir sözü söylemek

11. Her ne türlü olursa olsun birisine istemediği bir davranış yapmak vb.

olduğunu vurgular.

Ara Özet: Öğretmen,"Kul hakkı, bir insana zarar veren ve istemediği sözü söylemek veya davranışları yapmaktır. Zarar veren ve istenmeyen davranışlar maddî veya manevî olabilir. Kul hakkı konusunda Müslüman olan insanla olmayan arasında bir ayrım yoktur; yapılan her haksızlık kul hakkına girer." şeklinde bir ara özet yapar.

Ara özetten sonra konuyla ilgili olarak Kur’an ayetleri ve Peygamberimizin hadislerinden aşağıdaki örnekler verilebilir:

Zelzele/7-8, Maide/32, Nisa/93-94 vb. ayetler

"Ey insanlar! Sizin canlarınız, mallarınız, namus ve şerefiniz, Rabbinize kavuşuncaya (ölünceye) kadar birbirinize haramdır"

"Birisinin hakkını alan kimse, ölmeden önce, onunla helâlleşsin! Paranın, malın geçmeyeceği kıyamet gününe üzerinde kul hakkın bulunarak gitmesin! ",

SONUÇ BÖLÜMÜ

Öğretmen konuyu,: "Kul hakkını yemek dinimizde kesinlikle yasaklanmıştır. Çünkü insanlara zarar verici davranışlar sadece kişilere değil tüm topluma zarar verir. Allah kul hakkı yiyenin helâlleşmesi gerektiğini aksi takdirde bağışlanmayacağını bildiriyor. Bundan dolayı kesinlikle başkalarına zarar veren davranışlar yapmamalıyız." şeklinde özetler.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Örnek Ölçme Soruları

1. Kul hakkı ne demektir?

2. Hangi söz ve davranışlar kul hakkına girer?

3. Allah niçin kul hakkını kişi affetmedikçe affetmiyor? Açıklayınız?

4. Size istemediğiniz bir şey yapılsa ne düşünürsünüz, neden?

5. Kul hakkı niçin çok önemlidir?

6. Çevrenizde gördüğünüz kul hakkı ihlâlleri nelerdir?

Değerlendirme

Öğretmen, ölçme sonuçları ile birlikte öğrencilerin sınıf içi etkinliklere katılmalarındaki duyarlılıklarına, yorumlama yeteneklerine, sahip oldukları ve sergiledikleri fikir zenginliğine, sorumluluk alma, disiplinli çalışma, araştırma ,inceleme ve bilimsel düşünme becerilerine göre başarıları hakkında karar verir.

ÖRNEK İŞLENİŞ

7. ÜNİTE

Özel Amaç: Kur’an’ın Hz. Muhammed’i bir insan ve bir peygamber olarak nasıl tanımladığını ayetler ışığında açıklar.

Öğrenciyi Derse Hazırlama

Öğretmen, öğrencileri derse hazırlamak amacıyla Hz. Muhammed’in yaşamını başlangıcından itibaren ana hatlarıyla anlatır. Daha sonra öğretmen, Allah’ın rehber olarak insanları doğru yola iletmek için melek de gönderebileceği olgusuna dikkat çekerek niçin rehber olarak bir insanı seçtiği sorusunu sınıfta tartışmaya açar. Öğrencilerin bu konudaki görüşlerini alır.

Dersi Sunma

Son din İslâmın peygamberi Hz. Muhammed’in Kur’an vahyinin objektif olarak algılanmasında ve vahyi bilgilerin hayata geçirilmesinde örneklik teşkil ettiği vurgulanır. Bu açıdan Hz. Muhammed’in kimliğini gerçekçi bir biçimde tanımanın gereğine dikkat çekilir. Bu noktada Kur’an’ın Hz. Muhammed’in kimliğini belirlemede ana kaynak olduğu, Kur’an’ın çizdiği tabloda Hz. Muhammed’i tanımak ve anlamanın önemi üzerinde durulur. Kültürümüzde var olan Hz. Muhammed’i daha doğumuyla birlikte olağanüstü bir varlık olarak gösterme, onu insanî doğasının dışına çıkarma, tanrısal bir çerçeveye oturtma vb. ögelerin yanlış olduğunu, Kur’an’dan örnekler vererek peygamberle ilgili gerçek imajın ne olduğunu anlatılır.

Bu bağlamda Kur’an’dan şu ayetleri öğrencilere okur:

"Onlar: " Bize yerden bir kaynak fışkırtmadığın veya aralarından ırmaklar fışkıran hurmalıkların ve üzüm bağların olmadığı, yahut da iddia ettiğin gibi, (Allah) göğü tepemize parça parça düşürmediği, ya da Allah’ı ve melekleri karşımıza getirmediğin, veyahut altından bir evin olmadığı, yahut göğe çıkmadığın sürece sana inanmayacağız. Bize okuyacağımız bir kitap indirmedikçe göğe çıkmana da inanmayacağız. Bize okuyacağımız bir kitap indirmedikçe göğe çıkmana da inanmayacağız" dediler. De ki: Rabbimi tenzih ederim. Ben elçi olan bir insandan başka bir şey miyim?" İnsanlara rehber geldiği zaman, inanmalarına engel olan "Allah elçi olarak bir insan mı gönderdi?" demeleridir. De ki: Eğer yeryüzünde yerleşip dolaşanlar melek olsalardı, biz de onlara gökten elçi olarak bir melek gönderirdik."17 (Isra), 90-94

Bu ve benzeri ayetlerin ışığında Hz. Muhammed’in insan yönü vurgulanır. Onun bir insan olarak sahip olduğu ahlâkî üstünlüklere örnekler verilir.

Hz. Muhammed’in insan yönü vurgulandıktan sonra onun peygamberlik yönüne dikkat çekilir. Şu ayetler örnek olarak okunabilir:

"Allah inananlara, kendi içlerinden, onlara ayetlerini okuyan, onları temize çıkaran ve onlara Kitab’ı ve hikmeti öğreten bir elçi göndermekle iyilik yapmıştır. Oysa onlar, önceleri apaçık şaşkınlık içinde idiler."3 (Al-i İmran), 164

"(Ey Muhammed) Biz seni sadece müjdeci ve uyarıcı olarak gönderdik." 25 (Furkan), 56

"(Ey Muhammed) De ki:"Ben de ancak sizin gibi bir insanım. Ancak bana Tanrınız’ın tek bir Tanrı olduğu vahyolunuyor...."18 (Kehf),110

Dersi Özetleme

Öğretmen, dersin sonunda konuyu şu şekilde özetleyebilir. Hz. Muhammed Allah’tan vahiy alan bir insandır. Onu diğer insanlardan ayrıcalıklı kılan yönü Allah’tan vahiy alıyor oluşudur.

Değerlendirme

Öğretmen, dersin amacının ne kadar gerçekleştiğini ölçmek için, hazırlık aşamasında ve dersi sunma aşamasında sorduğu sorulardan bazılarını öğrencilerden tekrar cevaplamalarını ister. Öğrencilerin cevaplarını değerlendirir, eksik olanları tamamlar, yanlış olanları da düzeltir.

Gelecek Derse Hazırlık

Öğretmen, gelecek dersin konusunu öğrencilere açıklayarak derse hazırlıklı gelmelerini (konuyla ilgili hazırlık soruları oluşturarak cevaplamalarını ) ister.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Ölçme: Ölçme soruları; amaçlar ile öğretme ve öğrenme etkinlikleri göz önüne alınarak hazırlanmalıdır. Öğrencilerin değerlendirilmesinde yazılı ve sözlü sınavlardaki başarılarının yanı sıra, öğretmenin öğrenciler üzerindeki gözlemleri (öğrencilerin sınıf içi etkinliklere katılmalarındaki duyarlıkları, etkinlikler sırasında yönelttikleri sorular, yaptıkları gözlem, inceleme ve araştırmalarla ilgili yazılı ve sözlü sunumları ) de etkin olarak kullanılabilir.

Örnek Ölçme Soruları

1. Hz. Muhammed’in hayatını ana hatlarıyla anlatınız.

2. Hz.Muhammed’in örnek davranışlarından bazılarını yazınız.

Değerlendirme